Blauwe Kiekendief op de koffie!

Blauwe kiekendief © Lennart Verheuvel

Blauwe Kiekendief op bezoek!

In deze tijd van het jaar is de kans groter dan ooit dat je een Blauwe Kiekendief ziet. Deze ontroerend mooie, en bovendien buitengewoon stoere, roofvogels komen namelijk helemaal vanuit Scandinavië en soms zelfs Noord-Rusland naar Nederland om hier de winter door te brengen. Je moet alleen wel goed weten waar je moet zijn om er een te zien. Met een maximum van ongeveer 800 overwinterende vogels zijn ze namelijk niet bepaald talrijk te noemen. Afgelopen weekend was het, tot onze grote vreugde, weer eens zover. Tijdens een excursie in de Amsterdamse Waterleidingduinen kwam, vanuit het niets, een Blauwe Kiekendief langsvliegen en liet ons verbouwereerd weer achter.

Hoe herken je een Blauwe Kiekendief?

Een Blauwe Kiekendief heeft, in tegenstelling tot de Bruine Kiekendief een zeer opvallende witte stuit. Door de kenmerkende kantelende vlucht van kiekendieven is dit vaak het eerste goede kenmerk dat je te zien zult krijgen. Daarnaast houden alle kiekendieven hun vleugels tijdens vlucht iets omhoog in een typische ‘V-houding’. Blauwe Kiekendieven hebben, anders dan Grauwe en Steppekiekendieven, bredere vleugels en vijf zichtbare zwarte ‘vingers’ aan het einde van hun vleugel. Mannetjes zijn herkenbaar aan een prachtig blauwgrijs verenkleed en witte ondervleugels met zwarte vleugelpunten. Vrouwtjes zijn bruin met een opvallend gestreepte borst en hebben een lange, gebandeerde staart.

Blauwe Kiekendief  © Lennart Verheuvel

Leefwijze Blauwe Kiekendief

De meeste Blauwe Kiekendieven die wij in Nederland zien zijn noordelijke broedvogels. Halverwege de jaren negentig broedden er nog 130 paartjes Blauwe Kiekendieven in Nederland. Voornamelijk op de Waddeneilanden in natte duinvalleien met struweel. Ze broeden op de grond en kiezen de broedlocatie zeer zorgvuldig uit. Net als de Bruine Kiekendief is de Blauwe Kiekendief polygaam, en kan het mannetje er meerdere vrouwtjes op nahouden. Ooit is op Terschelling een mannetje met 7 vrouwtjes aangetroffen.

Het aantal broedparen in Nederland is helaas enorm snel afgenomen en in 2020 werden er nog maar 12 broedparen geteld. Vermoedelijk is sterfte onder jonge vogels na het broedseizoen een belangrijke reden voor deze afname. De aanleg van vogelakkers in natuurgebieden en meer agrarisch natuurbeheer wellicht voor een verbetering van de voedselsituatie kunnen zorgen.

In de winter verzamelen Blauwe Kiekendieven zich in de avond op gezamenlijke slaapplaatsen die uit enkele tot soms tientallen vogels kunnen bestaan. Deze slaapplaatsen worden gebruikt als veilige basis vanuit waar de vogels in de ochtend uitvliegen om te jagen in omliggende gebieden.

‘Luchtdansers’

Wat deze aantrekkelijke soort nog specialer maakt is zijn ‘paringsdans’ in het broedseizoen. Om een territorium te claimen en een partner te vinden voeren mannetjes een indrukwekkende paringsdans uit. Ze vliegen hoog de lucht in en laten zich vervolgens in een vrije val naar beneden storten terwijl ze ronddraaien en salto’s maken. Hiermee tonen ze hun kracht, wendbaarheid, uithoudingsvermogen en uiteraard dapperheid aan potentiële partners. Ook de zogenaamde voedseloverdracht is een adembenemend fenomeen. Mannetjes, die de door hun gevangen prooi in hun klauwen vasthouden, roepen de vrouwtjes wanneer ze met deze prooi in de buurt van het nest komen. Het vrouwtje vliegt dan op van het nest en wanneer ze in de buurt van het mannetje komt gaat ze ondersteboven onder het mannetje vliegen om vervolgens de prooi over te nemen in haar eigen klauwen.

Waar kun je een Blauwe Kiekendief zien?

Tijdens de winterperiode zijn er een aantal locaties in Nederland waar de kans op het zien van een Blauwe Kiekendief groter is dan op andere plekken. Zo hangen er jaarlijks wel een aantal rond in de Oostvaardersplassen en ook op plekken als het Lauwersmeer of Kwade Hoek maak je een redelijke kans deze bijzondere soort een keer te zien. Open vochtige gebieden zoals duinen en moerasachtige gebieden lijken de voorkeur te hebben. Succes met de zoektocht!