Nuchter Groningen
Door de haren van mijn wimpers kijk ik naar de rode, knipperende getallen op het scherm van de wekker die als een luchtalarm staat te loeien. 06:00 staat er. Met mijn linkerhand sla ik zo hard mogelijk op de uit-knop. Het is nog pikkedonker en bovendien doodstil buiten. Ik lig langzaam wakker te worden als ik in de kamers naast mij ook wekkers hoor gaan. Gevolgd door twee doffe dreunen. Het blijft ongeveer twee minuten lang oorverdovend stil. Ik kijk nogmaals op mijn wekker en zie 06:02 staan. Wat volgt is een orkaan van geluid. Slaapkamerdeuren vliegen open, lichten gaan aan, iemand roept 'shotgun badkamer' en het koffiezetapparaat pruttelt aan één stuk door. Binnen een kwartier zitten we aan de ontbijttafel achter een berg gebakken eieren en een kop koffie die zo sterk is dat het lepeltje er rechtop in blijft staan.
Een kwartier laten stappen we in de auto. Het is nog steeds aardedonker en we moeten nog ruim een uur rijden. Tijdens de autorit, en uiteraard ook gisteravond al, bespreken we onze kansen op het ontdekken van een zeldzaamheid, de soorten waarvan we verwachten dat ze goed zullen vliegen en wat de verandering van de windrichting in de loop van de ochtend eventueel teweeg gaat brengen. ' Kun je niet een beetje doorrijden opa? ' zegt Lars lachend tegen Arjan, terwijl hij zich op de bijrijdersstoel zover mogelijk naar rechts verplaatst om te voorkomen dat hij een klap voor zijn kop krijgt. Het voelt alsof het begin mei is en we onderweg zijn naar Breskens, de beste plek van Nederland om in het voorjaar vogeltrek te bekijken. Het is echter 22 februari en we zijn vanuit een vakantiehuisje vlakbij Assen onderweg naar een telpost bij de Eemshaven, de Noordkaap. De spanning is er echter niet minder om.
De laatste kilometers worden afgelegd alsof we meedoen aan de wereldberoemde rally Parijs - Dakar. Lars schreeuwt termen als '300 meter links' en ' Scherpe bocht rechts' terwijl Arjan het gaspedaal van de Hyundai i10, een soort boodschappenautootje, non-stop maximaal ingedrukt lijkt te hebben. Als ik uit het raam kijk zie ik alleen geen eindeloze woestijn voorbij schieten, maar een eindeloos lijkende hoeveelheid weilanden met hier en daar een windmolen.' Hier moet het zijn ' zegt Lars en bijna direct komt de auto met piepende banden tot stilstand achter een geparkeerde auto. Een man steekt zijn hoofd uit het raam aan de bestuurderskant en kijkt ons verbaasd aan. 'Ook goedemorgen, jullie lijken er veel van te verwachten ' zegt hij.
Terwijl we de auto nog staan uit te laden vliegen er drie roepende IJsgorzen over onze hoofden en onderweg naar de telpost zit een groepje van 15 handtamme Sneeuwgorzen op de dijk. Het is lekker om even in een andere omgeving vogels te kijken en de daarmee gepaard gaande andere soorten te horen en zien. Regelmatig trekken er kleine groepjes Fraters langs en ook de aantallen IJs- en Sneeuwgorzen zijn groter dan we gewend zijn. Enorme aantallen ganzen laten, nu het voorjaar nadert, Nederland achter zich en zijn op de weg terug naar hun broedgebieden. Ook de Veldleeuweriken en Goudplevieren vliegen aardig en de eerste Witte Kwikstaarten en Rietgorzen op trek komen ook alweer langs.
Kolgans en IJsgors ©Lars Buckx
het is Arjan die, terwijl hij uit de wind aan de andere kant van de dijk boterhammen zit te smeren als eerste een afwijkend roepje opmerkt en met een augurk in zijn ene hand en een bruin bolletje in zijn andere schreeuwend de dijk op komt rennen. 'Check die vogel, check die vogel' brult hij terwijl hij de augurk gebruikt om in de richting van de vogel te wijzen. ' Grote Pieper, Grote Pieper ' roept hij terwijl Lars en ik met onze camera een aantal bewijsplaatjes van de vogel schieten. We hadden best wat soorten verwacht in deze tijd van het jaar, maar een Grote Pieper zat daar niet tussen!
Bij de vaste tellers van deze post leidt ons ongebreidelde enthousiasme en fanatisme tot grote hilariteit. Op rustige momenten roepen we naar elkaar dat het nu toch wel tijd begint te worden voor een Steenarend om ten tonele te verschijnen en ook het fanatiek afzoeken van elke groep overvliegende ganzen in de volle overtuiging dat er een Roodhalsgans gaat passeren werkt op de lachspieren van de nuchtere Groningers. Ondanks het uitblijven van de door ons voorspelde knallers hebben we een heerlijke ochtend. Helemaal als we, een halfuurtje voordat we weg willen gaan, nog een Smelleken en een mannetje Blauwe Kiekendief zien samenwerken in een poging een Veldleeuwerik te vangen. Het mislukt, maar het schouwspel is fantastisch om te zien. Ook twee Rode Wouwen worden op een enorme afstand opgepikt. ' Jammer dat ze zo ver passeren' roep ik terwijl ik de Rode Wouwen sta te bekijken en de telescoop maximaal staat ingezoomd. ' Dat komt wel goed, die komen vanzelf hierlangs' verzekerd één van de vaste tellers mij.
Terwijl de Rode Wouwen inderdaad gestaag dichterbij komen en in een soort bocht richting de dijk waar wij op staan lijken te vliegen, vertellen de vaste tellers wat hun ervaring is met de roofvogeltrek op dat punt. Door het steeds maar groeiende windmolenpark ten oosten van de post worden de roofvogels gedwongen hun trekbanen steeds meer te verleggen. De windmolens worden geplaatst op plekken waar normaliter onder andere kiekendieven en Rode Wouwen de zee op willen vliegen. Ze wijzen ons daarbij op een nieuw gebouwde windmolen die hoog boven alle andere molens uittorent en met zijn wieken een enorm kabaal maakt. 'Onze data zijn dus belangrijk om aan te tonen dat de windmolenparken niet klakkeloos worden uitgebreid, het is echt belangrijk om te kijken naar de trekroutes van vogels en goed te kijken waar de windmolens wel en niet kunnen worden geplaatst'.
Even later vliegen de twee Rode Wouwen inderdaad vlak over onze hoofden langzaam richting het oosten. Als ik ze blijf volgen verschijnen er inderdaad weer een aantal enorme windmolens in beeld. We zien, voor de zoveelste keer, hoeveel obstakels trekvogels onderweg naar hun broedgebieden eigenlijk tegenkomen en hoe belangrijk het is dat wij hier nog meer rekening mee gaan houden. We verlaten de telpost even later met een dubbel gevoel. We hebben prachtige trek gezien, maar ook eens te meer meegemaakt hoe zwaar vogels het hebben.
Rode Wouw ©Lars Buckx
Als we weer bij de auto staan en onze spullen staan in te laden klinkt van achter ons het prachtige droge rateltje van een IJsgors. We draaien ons om en zien een vogelakkertje met een hoop kruidenrijke vegetatie. Er is een aantal stroken akker speciaal voor vogels ingezaaid door een boer, die het bovendien niet heeft gemaaid. Er hangen verschillende IJsgorzen rond tussen de verschillende zadenrijke planten, net als Sneeuwgorzen, Fraters, Putters, Rietgorzen en Kneuen. Een prachtig gezicht en het doet ons ook weer een beetje glimlachen. Het kan dus wel!
Trektellen op de Noordkaap ©Lars Buckx
