Onderzoek Grauwe Gans

Naast het geven van excursies en mensen enthousiast maken voor natuur, willen we met ons platform ook een bijdrage leveren aan de Nederlandse natuur. Daarom kiezen we projecten uit in de natuurgebieden die we bezoeken om deze financieel te steunen.

Één van de gebieden waar we de meeste excursies gidsen is het duingebied de Kennemerduinen, tussen Zandvoort en IJmuiden. Dit gebied wordt beheerd door PWN (Puur Water & Natuur). Door PWN worden verschillende flora- en faunaonderzoeken uitgevoerd in het duigebied om meer te weten te komen over de natuur en kwetsbare soorten doelgerichter te kunnen beschermen. Één van deze projecten is een onderzoeksproject naar de Grauwe Gans.

In de zomer gaan Grauwe Ganzen, net als de meeste andere vogelsoorten, hun veren ruien. De oude gesleten veren vallen uit en in ongeveer drie weken tijd groeien er weer nieuwe verse veren. Tijdens die ruiperiode hebben de vogels veel voedsel nodig, maar kunnen ze niet vliegen doordat de vleugelveren ook ruien en daarvoor te kort zijn. De ganzen verblijven dan in grote groepen met elkaar in waterrijke gebieden. Zo kunnen ze op het water kunnen schuilen bij gevaar. In de duinmeren van de Kennemerduinen houden zich momenteel dan ook vele honderden Grauwe Ganzen op.

Vanwege de vliegveiligheid rondom Schiphol hebben ganzen extra aandacht in deze regio. Zijn de ruiende ganzen in de Kennemerduinen de ganzen die een gevaar zijn voor de vliegveiligheid? Broeden deze ganzen ook hier in de buurt? Waar trekken de ganzen na de rui naartoe en waar overwinteren ze? Om deze vraag te beantwoorden doet PWN in samenwerken met de Wageningen University & Research (WUR) onderzoek naar de Grauwe Ganzen in de Kennemerduinen.

Met ons platform Dagjeindenatuur.nl sponsoren we dit onderzoek financieel om zo onze bijdrage te kunnen leveren aan de natuur in dit door ons zo geliefde duingebied.
Afgelopen week gingen we met de onderzoekers mee om te kijken hoe dit onderzoek in zijn werk gaat. In onderstaand fotoverslag zie je hoe het onderzoek naar de Grauwe Ganzen verloopt.

Met behulp van een fuik worden de Grauwe Ganzen in de buurt van de duinmeren gevangen. Nadat de Grauwe Ganzen gevangen zijn worden ze in de buitenlucht onderzocht. Een team van vrijwiliigers werkt samen om het onderzoek naar de ganzen zo snel en nauwkeurig mogelijk te doen. Iedereen in het team heeft een eigen taak: de ganzen aangeven, een ring om de poot doen, een halsband om de nek, maten nemen en alle gegevens notuleren.

De dieren krijgen eerst een onderzoeksring om hun poot en een halsband met inscriptie om de nek. De ring om de poot werkt als een soort paspoort. Met de unieke code op de ring kan de vogel de rest van zijn leven in de gaten worden gehouden. Omdat de code op de ring lastig is af te lezen in het veld, krijgen de vogels ook een groene halsband met inscriptie. Hierdoor is de kans op terugmeldingen een stuk groter en kan beter in de gaten worden gehouden waar de vogel verblijft.

Van alle gevangen ganzen worden de maten genoteerd. Onder andere de lengte van de vleugel, van de kop, van de snavel en van de poten. Deze maten vertellen meer over de achtergrond van de vogel, de eventuele ondersoort en het broedgebied.

Ken je die Coronatest nog, waarbij een staafje diep in je keel werd gestoken om te onderzoeken of je Corona hebt? Precies dezelfde test wordt ook gedaan bij de Grauwe Ganzen, maar dan om te testen of de vogels vogelgriep hebben.

Daarnaast wordt er ook een bloedmonster verzameld. In de poten zijn de bloedvaten goed zichtbaar en kan er een bloedmonster worden genomen. Dit bloed wordt geanaliseerd op antigenen. Zo kan worden bekeken of de gans in het verleden vogelgriep heeft gehad en hiervan is hersteld.

Het laatste deel van het onderzoek bestaat uit een röntgenfoto waarbij wordt gekeken of de vogel sporen van hagel in het lichaam heeft. Ganzen worden bejaagd, onder andere bij Schiphol om de vliegveiligheid te waarborgen. Maar ook door jagers voor populatiebeheer en consumtie. Dit jagen wordt gedaan met schoten hagel, waarbij hagelkorreltjes het lichaam van de gans doorboren. Als de gans veel van deze hagelkorreltjes in zijn lichaam krijgt of als deze vitale onderdelen raken dan gaan de ganzen daaraan dood. Soms komen de hagelkorreltjes echter op ongevaarlijke plekken in het dier terecht en kunnen ze hiermee verder vliegen.

Met behulp van de röntgenfoto's kan worden bekeken of er hagelkorreltjes aanwezig zijn in de gans. Op bovenstaande röntgenfoto zie je de metalen ring om de poot het meest duidelijk oplichten. Maar in het dier zie je linksonder bij de vleugel ook een klein licht puntje oplichten. Dat is een hagelkorreltje dat zich in de vleugel van deze Grauwe Gans bevindt. 

De boswachters controleren nog even of de ring en halsband goed vast zitten en dat de vogel er geen last van heeft. 

Het onderzoek wordt snel maar nauwkeurig uitgevoerd, waarna de ganzen weer terug kunnen naar de rest van de groep op het water. 

OPROEP: Om de bewegingen van de ganzen vast te stellen zijn we afhankelijk van terugmeldingen. Zie je een Grauwe Gans met een groene kleurring om zijn nek? Laat het ons weten! Probeer de inscriptie op de halsband af te lezen en meld deze code samen met de locatie, datum en tijd via de website van Geese.org. Alvast bedankt voor jullie hulp!