Winter is coming

Het is negen november en prachtig weer. Een helderblauwe lucht straalt ons tegemoet en de zon doet behoorlijk zijn best. We staan bij de ingang van de Amsterdamse Waterleidingduinen en het lijkt alsof de zon minder kracht heeft. Het is aangenaam fris, ondanks of juist dankzij de helderblauwe lucht. Bovendien moeten we concluderen dat de vogeltrek, op wat lijsterachtigen en enkele groepen Spreeuwen na, nu wel echt voorbij is. ' Wat nu? ', zou je je dan als vogelaar misschien af moeten vragen. Het voorjaar duurt namelijk nog wel even. Gelukkig wonen we in Nederland.

Nog voordat we het hek van de ingang passeren horen we al Vuurgoudhaantjes. Ze komen nieuwsgierig kijken als we bij het boompje waar ze in zitten gaan staan en wat hoge geluidjes maken. Misschien zijn we wel de allereerste mensen die ze zien, ze lijken in ieder geval niet bang en laten zich prachtig zien. Ook een Kuifmees komt even kijken, terwijl een Boomkruiper op de achtergrond roept.

De Amsterdamse Waterleidingduinen staan bekend om het kraakheldere water. Dat zuivert men hier op ingenieuze wijze en hiermee voorziet dit duingebied een groot deel van Amsterdam van schoon drinkwater. Deze hoge waterkwaliteit heeft ook invloed op het voorkomen van insecten, visjes en daarmee ook bepaalde vogelsoorten. Dit blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat de Waterspreeuw, een zeer kieskeurige vogel als het om habitat gaat, hier de afgelopen jaren al meerdere keren heeft overwinterd in de buurt van één van de watertrappetjes.

Vandaag geen Waterspreeuw bij de watertrappetjes, maar wel meerdere Grote Gele Kwikstaarten. Nog zo'n soort die een voorkeur heeft voor schoon stromend water. Ze laten zich goed bekijken, terwijl ze druk bezig zijn insectjes te vangen boven het stromende water. Langs hetzelfde kanaal zien we een IJsvogel zitten. Met een Grote Gele Kwikstaart en de IJsvogel in één kijkerbeeld, horen we achter ons de roep van een andere IJsvogel. Er schieten twee blauwe flitsen onder het bruggetje waar we op staan door! Drie IJsvogels (we zullen er tijdens onze wandeling in totaal zes zien!) en een Grote Gele Kwikstaart tegelijk!

Grote Gele Kwikstaart & IJsvogel ©Lars Buckx

Verder het gebied in begint het steeds duidelijker te worden dat de winter eraan komt. De bomen zijn het meeste blad al kwijt en de kleuren zijn niet meer zo uitbundig als in het begin van de herfst. We zien een Klapekster bovenin een hoge struik over het gebied uitkijken. Een prachtig, bijna melancholisch gezicht in dit landschap. Ook de Klapekster is zo'n wintersoort. Ze broeden in Noord-Europa en komen deels hierheen om te overwinteren.

Terwijl we verder lopen langs een van de vele kanalen die dit gebied kent, kijkt een vos ons vanaf de overkant aan. Een groepje Staartmezen verschijnt ten tonele en we spelen kort het geluid af. Ze blijven om ons heen in de boompjes rondhangen en omdat Staartmezen vaak andere soorten aantrekken en daarmee een 'flock' vormen, staan we al snel tussen een groep Goudhaantjes, Vuurgoudhaantjes, enkele Boomkruipers en een Tjiftjaf. Ze hangen korte tijd om ons heen rond en zijn dan weer vertrokken. Zich langzaam verder verplaatsend door het bos.

In het rustigste gedeelte van de duinen weten we het dan echt zeker. De winter is begonnen. We zien achtereenvolgens een groepje Brilduikers, een paartje Grote Zaagbekken en een clubje Krooneenden. Precies de eendensoorten waar we op hoopten. Ook zij zullen de komende maanden de Amsterdamse Waterleidingduinen gebruiken om de winter door te komen. Het voedselrijke water vriest namelijk ook nog eens nauwelijks dicht doordat het constant in beweging is. In combinatie met de relatieve rust in dit gebied een ideale plek voor deze soorten in de winter.

Paartje Grote Zaagbek en twee Krooneenden ©Lars Buckx

Terwijl we ons, na een prachtige wandeling van ruim 3 uur, weer rustig richting de uitgang begeven zien we nog een Grote Lijster de bosrand induiken en stoten we enkele Watersnippen op als we de bocht van één van de kanalen inlopen. Vlak voordat we de duinen verlaten zien we hoog uit zee twee zwanen aankomen. Ze zijn wat sierlijker dan onze Knobbelzwanen en roepen bovendien anders. Dit zijn twee Wilde Zwanen! De eerste die we dit najaar zien en weer één van die soorten die Nederland uitkiest als overwinteringsgebied. Wat een heerlijke waarneming.

' Nederland, waterland ' luidt een bekende uitspraak. Precies dit water zorgt ervoor dat Nederland in de winter een vogelland bij uitstek is. Vele honderdduizenden eenden en ganzen komen hier om te overwinteren en gebruik te maken van de vele vruchtbare grond die ons land rijk is. Ook kleinere waterminnende vogels als de IJsvogel en Grote Gele Kwikstaart weten ons land te waarderen. In combinatie met de noordelijke zangvogelsoorten die Nederland uitkiezen om te overwinteren kun je als vogelaar in Nederland alleen maar denken: ' Yes, winter is coming! '

Wil je een keer mee op excursie naar de Amsterdamse Waterleidingduinen? Kijk dan in de excursiekalender op onze website voor meer informatie!